بسم الله الرحمن الرحیم

جبر نیرویی است که بدون اراده شخص بر انسان مسلط باشد و برای کسانی است که به حقیقت الهی پی نبرده و راضی به سرنوشت و مقدرات الهی نبوده و در راضیه مرضیه نباشند.

کسانی که در حرکت سیروسلوک واقعی هستند و حرکت می کنند و خالص و مخلص و با نیت پاک دائما در حضورند و دائم الوضو هستند، آیا جبری برایشان حاصل است؟ و خرقه تهی کردن آنها مثل لباس عوض کردن است و اگر گناهی هم مرتکب شوند می گویند: بعلت گناه و حجاب توجه حق از ما برگشته و از خدا دور و مرتکب گناه شدیم و سالک دوست ندارد از خدا دور شود. در سیر و سلوک، برای سالک الی الله که تزکیه نفس شده و اعمال و رفتارش اصلاح گردیده، به علت توکل مطلق و تزکیه از خود اراده ای ندارد و هر چه مقدر گردد همه را در اراده ي حق می پندارد پس جبری برایش حاصل نمی شود.

برای سالک الی الله هر گرفتاری که پیش آید، می گوید: هر چه از دوست رسد، نیکوست و در راه سیروسلوک اگر آزمایشی باشد این آزمایش را محبت و توجه حق می داند و اگر گرفتاری برایش پیش آید میداند که این گرفتاری نور است و هدایتش می کند و هر لحظه که به خودش می نگرد خودش را نمی بیند و فقط حق را می بیند.

انسان ها در ارتباط با نفس خود سه دسته اند:

دسته ی اول: کسانی هستند که در آینه سیمای خود را می بینند و حرکتی بر ایشان حادث نشده است.

دسته ی دوم: آنهایی هستند که مرحله ای از تزکیه نفس را گذرانده اند و هنگامی که در آینه نگاه می کنند نفس خودشان را می بینند.

دسته ی سوم: نه خودشان را می بینند و نه نفس خود را. زمانیکه سالک از انانیت (منمیت و خودخواهی) تهی می شود هستی را از آن خدا می داند نه خودش.

در سیروسلوک اگر سالک حرکتی بکند حالش دگرگون می شود و این نمونه ای از سلوک سالک الی الله است.

چهل مجلس (جلد 1) :اثر استاد عباس شهریاری